Kể từ khi G-SHOCK ra đời cách đây hơn 40 năm, thương hiệu này đã duy trì tinh thần bền bỉ không ngừng nghỉ. Ngày nay, đồng hồ MR-G đứng ở đỉnh cao của di sản này, kết hợp liền mạch công nghệ tiên tiến với sự nhạy cảm tinh tế của nghề thủ công Nhật Bản. Mỗi chiếc MR-G đều là kiệt tác của sự tinh tế, ra đời từ sự theo đuổi không ngừng nghỉ và thể hiện sự sáng tạo táo bạo.
Trong “Sáng tạo nghệ thuật cùng MR-G”, chúng tôi giao nhiệm vụ cho các nghệ sĩ đương đại sáng tạo nên những tác phẩm kết hợp giữa đồng hồ MR-G với sự kết hợp đặc trưng giữa truyền thống và đổi mới. Dự án khám phá cuộc đối thoại này, yêu cầu các nghệ sĩ kết hợp tầm nhìn sáng tạo của họ với bản chất của MR-G. Các bài viết giới thiệu nguồn cảm hứng đã dẫn dắt từng nghệ sĩ khi họ áp dụng sự nhạy cảm sáng tạo của mình để định hình triết lý vốn có của MR-G theo cách độc đáo của riêng họ.
Phần đầu tiên này có sự góp mặt của Genta Ishizuka, một nghệ sĩ làm việc với các hình dạng ba chiều hữu cơ mà anh tạo ra bằng sơn mài. Được giới thiệu với MRG-B2100B — hiện thân của sức mạnh và độ chính xác — anh bắt đầu hành trình tái hiện thời gian thông qua nghệ thuật của mình.
Genta Ishizuka: Sức quyến rũ xúc giác của nghệ thuật Urushi
Nghệ sĩ Genta Ishizuka sử dụng các kỹ thuật chế tác sơn mài urushi truyền thống của Nhật Bản để tạo ra tác phẩm hữu cơ, ba chiều. Được bao bọc trong lớp màng sơn mài bóng loáng tràn ngập cảm giác về chiều sâu, các tác phẩm của anh tỏa ra nguồn năng lượng linh động, như thể chúng có thể chuyển động bất cứ lúc nào.
“Sơn mài Urushi có nguồn gốc từ nhựa cây, là một vật liệu thấm đẫm một loại bùa hộ mệnh đầy mê hoặc. Thông qua tác phẩm của mình, tôi hy vọng có thể kích thích khả năng cảm thụ xúc giác của mọi người và gợi lên cho họ những cảm giác mới mẻ mà trước đây vẫn còn ẩn giấu”, nghệ sĩ giải thích.
Tiếp xúc với nghệ thuật đương đại trong quá trình học sơn mài urushi tại Đại học Nghệ thuật Thành phố Kyoto, Ishizuka đã thử sức mình trong việc sáng tạo tác phẩm nghệ thuật gốc bằng sơn mài. Trong quá trình khám phá các phương thức biểu đạt và tìm cách thu hẹp khoảng cách giữa bản thân và sơn mài, cuối cùng anh đã chuyển sang làm việc với các vật dụng hàng ngày. Sử dụng kỹ thuật khảm xà cừ raden truyền thống, thường được sử dụng trong trang trí đồ sơn mài, thay vào đó, anh đã thử nghiệm bằng cách nhúng lưỡi cắt và kim bấm vào bề mặt sơn mài.
“Từ khi còn nhỏ, tôi luôn thích chế tác đồ vật từ những vật dụng quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày. Tôi cảm thấy mong muốn tạo ra tác phẩm nghệ thuật bằng sơn mài của tôi là sự mở rộng của thứ gì đó tương tự như vậy.”
Để nhấn mạnh hơn nữa về độ sâu và chất lượng xúc giác của sơn mài urushi , Ishizuka đã mở rộng cách tiếp cận nghệ thuật từ hai chiều đến ba chiều. Anh tìm cách tạo ra độ căng bằng cách sử dụng màng sơn mài, lấy cảm hứng từ những hình dạng trong cuộc sống hàng ngày — chẳng hạn như lưới đan chặt của túi đựng trái cây hoặc các ống dẫn được bó lại của hệ thống điều hòa không khí. Lấy gợi ý từ những hình dạng này, ông đã phát triển một quy trình — trước tiên tạo ra nguyên mẫu, sau đó phủ lên một tấm vải đàn hồi và cuối cùng là phủ nhiều lớp sơn mài.
“Giống như nghề thủ công mà tôi vừa đề cập, tôi chơi đùa với các vật liệu, khám phá hình dạng của chúng, sau đó tạo ra các lớp màng để phủ lên chúng. Điều đó đòi hỏi phải phủ nhiều lớp sơn mài và đánh bóng chúng. Tôi khám phá những cách để tạo ra các tác phẩm hoàn thiện, trong đó cuối cùng, sự nhấn mạnh nằm ở vật liệu thực tế hơn là ý định của tôi với tư cách là nghệ sĩ — những tác phẩm có thể tồn tại độc lập theo cách không gượng ép.”
Cách tiếp cận này khiến các tác phẩm của Ishizuka tràn đầy sức sống, điều này thật đáng kinh ngạc đối với các vật thể và vật liệu vốn vô tri vô giác. Phương thức thể hiện của ạnh, xuất phát từ niềm đam mê làm nổi bật bản chất kết cấu của sơn mài, có tác dụng kích thích mạnh mẽ đến các cảm giác xúc giác.
Ishizuka sẽ mang đến góc nhìn nào cho MR-G? Chúng tôi đã giới thiệu cho anh ấy một chiếc MRG-2100B, trọng tâm của bài viết hiện tại này, để xem anh ấy nghĩ gì.
“Chiếc đồng hồ được chế tác bằng kim loại với cảm giác thực sự chắc chắn. Tôi luôn nghĩ đồng hồ G-SHOCK được làm bằng nhựa. Điều này khiến tôi rất tò mò về quy trình sản xuất. Tôi có thể đến thăm cơ sở sản xuất để lấy cảm hứng không?”
Genta Ishizuka
Sinh ra tại Kyoto vào năm 1982, Genta Ishizuka đã tham gia một chương trình trao đổi tại Trường Cao đẳng Nghệ thuật Hoàng gia, London, trước khi tốt nghiệp MFA về Sơn mài Urushi tại Đại học Nghệ thuật Thành phố Kyoto vào năm 2008.
Ishizuka tạo ra các tác phẩm thể hiện các khái niệm về ranh giới và nhận thức vật lý lên bề mặt sơn mài được tạo bởi urushi. Là nhựa cây tự nhiên có nguồn gốc từ cây, urushi đòi hỏi phải có hình thức phù hợp với bản chất của nó. Thông qua quá trình thực hành của mình, Ishizuka tìm cách khám phá sự tương tác năng động giữa cử chỉ của con người và vật liệu, tạo ra những mối quan hệ và không gian mới nơi hai yếu tố này hội tụ.
Các triển lãm quan trọng bao gồm “Tương lai của vẻ đẹp thủ công” (Warehouse TERRADA, Tokyo / Đền Kennin-ji, Kyoto, 2024), “Đèn LOEWE” (Palazzo Citterio, Milan, 2024) và “Những người có tầm nhìn xa: Tạo ra một góc nhìn khác” (một triển lãm đặc biệt tại Bảo tàng Nghệ thuật KYOCERA, Thành phố Kyoto, 2023). Năm 2025, anh dự định tổ chức một triển lãm cá nhân tại Phòng trưng bày ARTCOURT.
Các giải thưởng quan trọng bao gồm Giải khuyến khích của Giải thưởng Văn hóa Tỉnh Kyoto (2024), Giải thưởng Thủ công của QUỸ LOEWE (2019) và Giải thưởng Nghệ sĩ mới của Thành phố Kyoto (2019).
Một cuộc gặp gỡ trực tiếp với Công nghệ sản xuất hiện đại tại Yamagata Casio
Ishizuka đã đích thân đến Yamagata Casio. “Nhà máy chính” G-SHOCK này xử lý tất cả các giai đoạn của quy trình chế tạo đồng hồ MR-G, từ sản xuất bộ máy đến lắp ráp. Nhà máy thậm chí còn sản xuất các bộ phận chuyển động, mặt số và các thành phần khác bằng công nghệ đúc độc quyền của mình.
Quá trình sản xuất rotor — “trái tim” của bộ máy chuyển động cung cấp pin cho MR-G — là điều đầu tiên thực sự khiến anh kinh ngạc. Với kích thước chỉ 1,1 mm, rotor này có kích thước nhỏ đến kinh ngạc. Các quy trình phức tạp được sử dụng để đúc các bộ phận có kích thước này hoàn toàn do robot thực hiện — và trong môi trường sản xuất thường không có đèn và tối đen như mực.
“Đối với tôi, tôi cần ánh sáng để nhìn thấy những gì tôi đang làm bằng tay, nếu không tôi sẽ chẳng làm được gì cả. Nghĩ lại thì, tôi đoán là hợp lý khi robot có thể làm được mọi thứ mà không cần đầu vào trực quan như vậy.”
Sau khi thay bộ đồ chống bụi, anh ấy đã xem xét quy trình lắp ráp bộ máy chuyển động. Những hàng máy móc được sắp xếp ngăn nắp dọc theo không gian rộng màu trắng, với những công nhân đang kiểm tra ở đây và ở đó. Đối với quy trình này, công nhân con người hợp tác với máy móc tự động, kiểm tra công việc lắp ráp các thành phần phức tạp do robot thực hiện. Những “Người đạt huy chương” có tay nghề cao được chứng nhận theo các tiêu chí nghiêm ngặt do Casio quy định sau đó sẽ xử lý phần còn lại của quy trình lắp ráp MR-G, sử dụng những bộ máy hoàn thiện này.
“Tôi luôn hình dung sẽ có một ranh giới nào đó giữa những thứ do con người làm ra bằng tay và những thứ do máy móc làm ra, nhưng cảm giác như một nơi ở Yamagata Casio, khi mà ranh giới giữa công nhân và máy móc không quá rõ ràng — giống như có sự hợp tác hài hòa giữa các kỹ thuật và kỹ năng mà mỗi người sở hữu. Điều đó khiến tôi nghĩ đến một dạng sống đơn lẻ, to lớn, chuyên tạo ra những chiếc đồng hồ. Đây là lần đầu tiên tôi đến thăm một cơ sở sản xuất như thế này, được tận mắt chứng kiến các linh kiện có độ chính xác cao được tái tạo một cách nhất quán như thế nào. Bằng cách nào đó, điều này thậm chí còn khiến tôi nghĩ đến video ca nhạc All Is Full of Love của Björk, do Chris Cunningham đạo diễn!”
Trước khi đến thăm Yamagata Casio, Ishizuka thực ra cũng đã ghé qua Bảo tàng Tưởng niệm Phát minh Toshio Kashio ở Tokyo, anh ấy nhắc tới.
Dựa trên những ấn tượng của mình từ bảo tàng, anh tiếp tục: “Tôi đã tìm hiểu về cách chiếc G-SHOCK ban đầu được xây dựng dựa trên một đề xuất chỉ trong một câu và về các thí nghiệm mà Kikuo Ibe đã thực hiện, thả rơi các nguyên mẫu ra khỏi cửa sổ tòa nhà. Quá trình đến mức đó có vẻ quen thuộc với tôi, giống như cách tôi tiếp cận công việc của riêng mình. Tuy nhiên, từ đó, sự khác biệt là liệu bạn có tập trung vào việc liên tục tái tạo các mặt hàng chất lượng cao hay tạo ra các tác phẩm nghệ thuật độc nhất vô nhị. Đến một mức độ nào đó, tôi thực sự có thể liên tưởng đến những gì tôi thấy ở đó. Điều đó thật hấp dẫn đối với tôi.”
Để lại cho chúng ta những ấn tượng này, Ishizuka đã quay trở lại làm việc tại studio của mình.
Thể hiện sự bền bỉ bằng lớp sơn mài
Đến thăm Ishizuka tại xưởng của anh ở Kameoka, Quận Kyoto khoảng sáu tháng sau khi đặt hàng ông, chúng tôi thấy tác phẩm hoàn thiện của anh được trưng bày trên bàn. Với lớp hoàn thiện đen tuyền, bóng loáng, nó giống như khoáng chất, giống như quặng, tỏa ra cảm giác hiện diện nổi bật. Có vẻ nặng nề rõ rệt, nhưng bằng cách nào đó lại gợi lên sự mềm mại, tạo nên một vẻ ngoài và cảm giác tò mò đầy hấp dẫn.
Tác phẩm của anh được bao quanh bởi nhiều nghiên cứu khác nhau về G-SHOCK, nhiều tập phác thảo, mô hình (hoặc bản sao của các hình dạng đúc), mẫu hoàn thiện sơn mài, v.v. Chúng tôi đã hỏi Ishizuka rằng anh ấy đã nghĩ gì khi làm việc trên tác phẩm này.
“Khi tôi cầm chiếc MRG-B2100B, tôi cảm nhận được sự bền bỉ, phức tạp — chế tác chính xác trong một hình dạng rắn chắc, cô đặc. Việc được đến thăm các cơ sở sản xuất đã xác nhận điều đó với tôi. Vậy, tôi có thể áp dụng cách tiếp cận nào đối với một tác phẩm nghệ thuật mang tính văn hóa để bổ sung cho một chiếc đồng hồ được chế tác bằng công nghệ có độ chính xác cao như vậy? Tôi nảy ra ý tưởng kết hợp tính xúc giác của lớp sơn mài với ấn tượng mà chiếc đồng hồ mang lại theo cách tương đối.”
Ban đầu, anh hình dung ra một tác phẩm gợi ý về một hokora, hay một ngôi đền ven đường thu nhỏ, có hình dạng hữu cơ bao phủ MRG-B2100B. Tuy nhiên, khi cân nhắc đến độ tinh xảo và độ bền của kết cấu đồng hồ kim loại, anh đã suy nghĩ lại về cách tiếp cận của mình, cuối cùng đưa ra một hình dạng gợi ý đến một loại khoáng chất hoặc quặng.
“Tôi đã cân nhắc cách thể hiện mối quan hệ giữa các vật liệu — chẳng hạn như COBARION, một hợp kim hiện đại được sử dụng trong MRG-B2100B, và sơn mài mà tôi sử dụng — cũng như giữa độ chính xác của đồng hồ và cảm giác bao la về thời gian chứa đựng trong tác phẩm nghệ thuật của tôi. Tôi cũng tự hỏi liệu quá trình phủ nhiều lớp sơn mài có thể được coi là sự tích lũy thời gian hay không. Ý tưởng này đã khơi dậy tầm nhìn của tôi về việc tạo ra một “quặng thời gian” bằng sơn mài.”
Cấu trúc này hình thành bằng cách uốn cong vật liệu cơ bản thành một hình dạng khép kín. Ishizuka giải thích: “Bằng cách kết hợp sự hiện diện cứng cáp, giống khoáng chất với sự biểu hiện mềm mại của sơn mài, tôi muốn tạo ra một tác phẩm vừa rắn chắc vừa mềm mại”. Kết quả là một hình thức mà độ chính xác hình học và chuyển động hữu cơ cùng tồn tại, hợp nhất với bề mặt sáng và sâu của urushi — tất cả đều phản ánh bản chất của chính MRG-B2100B.
Tác phẩm sử dụng kỹ thuật sơn mài khô (kỹ thuật Kanshitsu ), trong đó một lớp vải gai dầu được phủ lên trước, sau đó được làm cứng bằng sơn mài, và cuối cùng các lớp bổ sung được phủ nhiều lần để tăng độ bền. Mỗi nét vẽ, mỗi lớp sơn bóng bẩy đều nắm bắt được chiều kích thời gian mà chỉ có bàn tay nghệ sĩ mới làm được. Cuối cùng, ông áp dụng lớp hoàn thiện roiro , một kỹ thuật được sử dụng để đánh bóng thêm bề mặt sơn mài phía trên thành độ bóng như gương, mang lại cho tác phẩm một tông màu đen tuyền thể hiện sự bền bỉ. Tác phẩm hoàn thiện thấm nhuần cảm giác về chiều sâu chỉ có thể đạt được thông qua các quy trình chế tác thủ công này, áp dụng nhiều lớp và đánh bóng.
“Tôi có phác thảo ban đầu, nhưng tôi thường bắt đầu bằng cách tạo ra các tác phẩm như thể tôi đang chế tạo nguyên mẫu hoặc mô hình. Việc phủ nhiều lớp sơn mài và đánh bóng chúng cho tôi thấy nhiều điều, chẳng hạn như các kết cấu khác nhau có thể được đưa vào vật liệu. Tôi không bao giờ chắc chắn một tác phẩm sẽ như thế nào cho đến khi hoàn thành.”
Màu đen tuyền bóng loáng cuối cùng xuất hiện trên bề mặt của tác phẩm dường như thấm đẫm thời gian dưới vô số hình dạng. Nhìn vào đó có cảm giác như đang nhìn vào vực thẳm không thể thấu hiểu, gợi lên cảm giác vô tận thậm chí gợi lên toàn bộ vũ trụ.
Sự cộng hưởng hài hòa giữa thời gian và nghề thủ công
Ý tưởng về thủ công mỹ nghệ là điều mà Ishizuka coi trọng sâu sắc trong cách tiếp cận của anh đối với việc sáng tạo nghệ thuật. Anh nhìn thấy trong bối cảnh lịch sử phong phú với sự thông thái tích lũy của một dòng sản phẩm lâu đời của những người tiền nhiệm đã tìm cách làm cho cuộc sống của mọi người thoải mái và dễ chịu hơn với truyền thống thủ công của họ.
“Tôi tin rằng kỹ thuật chế tác thủ công cơ bản là biến đổi các vật liệu tự nhiên thành một thứ gì đó nâng cao trải nghiệm của chúng ta — biến các yếu tố còn thô thành những hình dáng thoải mái và tinh tế. Đó là sự khéo léo cần có để tạo hình đất sét thành các vật dụng và nung chúng, hoặc sử dụng đá mài để cắt gỗ, hoặc phủ sơn mài urushi lên các vật thể. Những quy trình này, xuất phát từ bản năng tinh chế những thứ thô sơ và hoang dã, đã phát triển thành các kỹ thuật và công cụ mà chúng ta dựa vào ngày nay. Nhờ vào trí tuệ tích lũy này, tác phẩm của tôi hướng đến việc thu hút cảm giác xúc giác, gợi lên mối liên hệ sâu sắc hơn, nguyên thủy hơn với vật chất.”
Ý tưởng về thời gian mà đồng hồ MR-G thể hiện cũng ra đời trong hành trình tìm kiếm sự tiện lợi hơn trong cuộc sống của con người. Quá trình phát triển ban đầu của đồng hồ bắt đầu với đồng hồ mặt trời, sử dụng vị trí của mặt trời trên bầu trời để báo giờ, sau đó là đồng hồ nước, sử dụng dòng chảy của nước để đo thời gian. Công nghệ chế tạo đồng hồ kim đã mang đến sự ra đời của các tháp đồng hồ và các loại đồng hồ khác, và cuối cùng là những chiếc đồng hồ đủ nhỏ gọn để đeo trên cổ tay của một người. Quá trình phát triển của G-SHOCK đã tiến thêm một bước nữa, hiện thực hóa tầm nhìn về “một chiếc đồng hồ không vỡ ngay cả khi bị rơi.” Ngày nay, dòng sản phẩm chủ lực MR-G tiếp tục tiên phong trong những tầm cao mới của niềm vui và sự thích thú. Trọng tâm của quỹ đạo này là sự kết tinh của các công nghệ thủ công mỹ nghệ.
Với MRG-B2100B thể hiện trên đó, tác phẩm của Ishizuka tạo nên một hình ảnh mới cùng với chiếc đồng hồ. Khối sơn mài sáng bóng gợi ý một loại khoáng chất hoặc quặng tượng trưng cho sự tích tụ kết tinh của thời gian. Nổi bật trên mặt đồng hồ, MR-G tích tắc thời gian với độ chính xác ấn tượng. Độ bóng sáng của vật liệu COBARION dường như hòa hợp với lớp sơn mài đen tuyền, tạo nên vẻ đẹp hài hòa, độc đáo khi kết hợp.
“Nhật Bản là quê hương của văn hóa tri ân suiseki được tôn vinh theo thời gian. Đây là những tác phẩm nghệ thuật có thể bao gồm một viên đá tìm thấy có hình dạng hấp dẫn đặt trong một chậu nước nông hoặc trên một giá đỡ, gợi ý hình dạng của một đỉnh núi, hoặc tượng Kannon, vị Bồ Tát với lòng từ bi của Phật giáo. Với tác phẩm của tôi cũng vậy, mặc dù tôi không có hình ảnh cụ thể nào trong đầu, tôi hy vọng người xem có thể tìm thấy điều gì đó xuất hiện trong tác phẩm theo cách tương tự.”
Tầm nhìn độc đáo kết hợp các giác quan khác nhau của dòng thời gian
“Áp dụng vô số lớp sơn mài và đánh bóng chúng, tôi đã tạo ra một khối đen tuyền, giống như quặng, chảy với cảm giác về thời gian tồn tại trong mối quan hệ tương đối với cảm giác về thời gian được thể hiện bằng giờ hiện hành chính xác của MRG-2100B. Mặc dù các cảm nhận khác nhau này có thể khác biệt với nhau, nhưng tôi cảm thấy sự kết hợp của chúng mang đến một tầm nhìn độc đáo cần được thực hiện.”
